Pizza’nın buluşunun kim tarafından ve ne zaman olduğu bilinmese de buğdayın öğütümü ve mayanın icadı kadar eski olabileceği tahmin ediliyor. Yaklaşık olarak günümüzden 15.000 yıl öncesine dayandığı söylenebilir.
Ayıklanmış buğday taşlarla eziliyor ve ortaya çıkan un su ile karıştırılarak ocaklarda pişiriliyordu. Fakat pizza günümüzden 2500 yıl önce mayanın icadıyla daha kabarık, ve Antik Roma’da son şeklini alıp günümüze kadar gelmiştir.
Antik Roma’da bir mutfak F: Academia
Gerçek pizzaya ait izler bizi İtalya’ya götürüyor. M.Ö. 700’lerde Napoli ve Roma’nın kurulduğu tarihlerde inanan insanlar tanrılarına yuvarlak ince hamurdan pideler sunuyordu. Kaynaklarda bu ekmekle birlikte katı yağdan da söz ediliyor. Italikler olarak bilinen bu toplumun bu ekmeği pişirme şekli tam olarak bilinmiyordu.
Bulunan dini belgelerde ” mensa ” olarak geçen mayasız buğday hamurundan pişirilen ve üzerine tanrılara sunulacak meyvelerle sebzelerin konulduğu ince ekmek tabakasını böyle adlandırmışlardı.
Günümüzde yemek yediğimiz ”masa” kelimesi muhtemelen buradan türemiş bir kelimedir. Antik Romalılar ekmek pişirme üzerine gerçekten çok başarılı işler çıkarıyordu. Günümüzdeki pizzaları andıran ekmeklerden tutun bilinen sayıya göre onbeş çeşit ekmek pişirebiliyorlardı.
Napoli yakınlarındaki Pompeii antik kentinde de kömürleşmiş ince ekmeklere rastlanıldı. Pizzaya benzeyen bir ekmek türüne ”pantis artolaganim” adını vermişlerdi. Bu mayalı bir hamurdan yapılmış ekmekti.
Romalılar ekmeklerine et suyu ve sos sürüyor; üzerini de peynir, sucuk, sebze ve balıkla süslüyorlardı. Ancak bu işlemi alttaki ekmek piştikten sonra yaptıkları sanılıyordu. Dolayısıyla bu ekmekler günümüz pizzalarının özelliklerini taşımıyordu. Fakat pizzanın antik geçmişine ışık tutuyordu.
Günümüz pizzasına benzer bir ekmek türü olan, üzerine domuz yağının sürülmesiyle pişirilen ” adipatus” pizzanın benzer ilk örneğini oluşturuyor.
Bu bahsi geçen ekmeklerin çoğu yoksul kesimin tükettiği ekmeklerdi. Antik yazarların çoğu zengin sınıfı anlattığı yazılarda bu ekmeklerden ve pizzadan hiç bahsetmemiştir. Ortaçağa gelince fırıncıların yok olması ile birlikte, herkes ekmeklerini evde pişirmeye başlamıştır. Modern pizzacıların ortaya çıkışına kadar geçen sürede belki de pizzalar evlerde yapılmaya devam etmiştir.
Kaynaklar ve ileri okuma Prof. Dr. Harun Aksu- Antik çağda mutfak kültürü
